Việc chiếm giữ quần đảo Philippines được xem là rất quan trọng cho nỗ lực của Nhật Bản để kiểm soát vùng Tây Nam Thái Bình Dương, nắm bắt các nguồn tài nguyên-khoáng sản phong phú ở Đông Ấn thuộc Hà Lan và bảo vệ vùng rìa của khu vực Đông Nam Á. Sau khi máy bay từ tàu sân bay Nhật tấn công Hạm đội Thái Bình Dương tại Trân Châu Cảng vào ngày 7 tháng 12 năm 1941 (8 tháng 12, giờ Manila),dựa trên các sân bay bố trí ở Đài Loan, chỉ trong vòng bảy tiếng đồng hồ, không quân Nhật đã tấn công căn cứ không quân Mỹ ở phi trường Clark, nơi tập kết của không lực Viễn Đông Hoa Kỳ, các sân bay Iba ở Zambales, Nichols ở Manila và các trụ sở của Hạm đội Asiatic Hoa Kỳ cũng bị ném bom và bắn phá, nhiều máy bay Mỹ đậu trên đường băng không thể cất cánh đều bị phá hủy. Trong một ngày, người Nhật đã giành được ưu thế trên bầu trời Philippines, điều đó khiến Mỹ phải rút toàn bộ các tàu nổi còn sót lại của Hạm đội Asiatic xuống phía Nam, họ chỉ để lại lực lượng tàu ngầm để chiến đấu với quân Nhật.

Từ ngày 8-10 tháng 12, các lực lượng không quân rải rác còn sót lại của Mỹ đã tập hợp lại ở Bataan và thành phố Vigan. Những chiếc máy bay ném bom B-17, thường có rất ít hoặc không có máy bay chiến đấu hộ tống, đã tấn công đoàn tàu vận tải Nhật tại Gonzaga và tham gia đánh chặn cuộc đổ bộ tại Vigan ở phía Bắc Luzon.

Trong một cuộc tấn công cuối cùng của Không lực Viễn Đông, hai máy bay Mỹ đã làm hư hại thiết giáp hạm Nagato, một tàu khu trục, hai tàu vận tải và đánh chìm một tàu quét mìn. Những cuộc tấn công của không quân Mỹ tuy gây cho quân Nhật nhiều khó khăn, nhưng nó vẫn không làm trì hoãn cuộc tấn công chính của quân Nhật.